Z komentarzami Jogiradża Śri Śri Lahiri Mahasaji i metaforyczną interpretacją Paramahamsy Prajnananandy.
Fragment książki Paramahamsy Prajnananandy pt. „Yogasutras of Patanjali in the Light of Kriya Yoga”. Książka ta ukaże się w przyszłości w polskim tłumaczeniu nakładem Stowarzyszenia Krija Jogi.
Od czasów niepamiętnych Indie specjalizowały się w praktyce duchowej. Wielu mędrców, świętych, riszich, mistrzów i urzeczywistnionych osób pokazało ścieżkę, którą należy podążać, by osiągnąć stan łączności z Bogiem – samadhi, urzeczywistnienie. Te różne rodzaje praktyk duchowych, mimo iż zdają się być inne, są w istocie takie same. Starożytna filozofia indyjska nigdy nie występowała w oddzieleniu od strumienia praktyki duchowej. Filozofia w sanskrycie to darszan, co oznacza percepcję, wizualizację i realizację. Współcześni filozofowie dzielą starożytną filozofię indyjską na sześć głównych szkół. Można śmiało powiedzieć, że owe sześć systemów są różnymi ścieżkami, które wiodą do jednej rzeki dopływającej do oceanu boskiej świadomości. Systemy te nazywa się sada darszan – „sześć filozofii”.
Sześciu wielkich riszich (ludzi o urzeczywistnieniu i słusznym działaniu) rozwinęło i przeanalizowało te sześć systemów filozofii:
1. Njaja – Mahariszi Gautama
2. Waiszeszika – Mahariszi Kanada
3. Mimamsa – Mahariszi Dżajmini
4. Sankhja – Mahariszi Kapila
5. Joga – Mahariszi Patandżali
6. Wedanta – Mahariszi Wjasa
Spośród tych sześciu systemów filozoficznych joga jest najdawniejszą praktyką duchową, którą można odnaleźć jeszcze w okresie przedwedyjskim, w Upaniszadach, w Bhagawad Gicie i innych klasycznych pismach duchowych. Mahariszi Patandżali nie jest założycielem czy wynalazcą jogi, lecz kompilatorem różnych aspektów praktyki jogicznej i medytacji, który opisał jogę w usystematyzowany sposób.
Trzy księgi sutr
Tradycja starożytno-indyjskiej metody nauczania została spisana w formie sutr, czyli dosłownie „aforyzmów” lub „formuł”. Księgi sutr można określić jako wyczerpujące i szczegółowe podręczniki poświęcone konkretnemu przedmiotowi. Metaforyczne znaczenie słowa „sutra” to „nitka” lub „ogniwo”, które łączy dwie rzeczy ze sobą. Pośród wielu ksiąg z sutrami, które dotyczą różnych przedmiotów, istnieją takie, które w sposób szczególny służą szybkiemu rozwojowi duchowemu i ostatecznie urzeczywistnieniu Boga. Są nimi:
1. Brahma Sutry Wjasy
2. Joga Sutry (Jogasutry) Patandżalego
3. Bhakti Sutry Narady
Wielki mędrzec Patandżali
Patandżali zebrał różne aspekty wspaniałej ścieżki duchowej jogi, które ułożył i spisał w zorganizowany sposób. Jak inni mędrcy, którzy nie pozwolili odkryć historii swojego życia, tak i życie Patandżalego wciąż nie jest nam dokładnie znane. Podobnie jak oni, nigdy nie szukał on publicznej pochwały i uznania. „Patanjali” – piękne sanskryckie słowo, dosłownie oznacza „garść darów ofiarowana Bogu”.
Mahariszi Patandżali był nie tylko wielki joginem – jego imię związane jest także z autorytatywnym komentarzem gramatyki sanskrytu. Był on także autorytetem w zakresie ajurwedy. Pragnął usunąć wszelkie nieczystości ciała, mowy i umysłu poprzez ajurwedę, gramatykę sanskrytu i jogę, by ustanowić człowieka w pełnej świadomości Boga i wiecznej czystości. Jego epokowe dzieło – Jogasutry – jest źródłem inspiracji dla duchowych poszukiwaczy. Nawet Śri Wjasa nie zawahał się, by dać swój komentarz do Jogasutr Patandżalego, który to komentarz znamy pod tytułem „Wjasa Bhasja”.
Komentarz Śri Śri Lahiri Baby
Jogiradż Śri Śri Lahiri Baba, jeden z najsławniejszych joginów, był urzeczywistnionym mistrzem, ideałem jako głowa rodziny i duchową światłością na niebie duchowości i praktyki jogicznej. Był mistrzem wielu zrealizowanych i wysoce zaawansowanych joginów. Był biegły w pismach i znał ich wewnętrzne duchowe znaczenie. Z głębi swojego duchowego urzeczywistnienia nauczał metaforycznej wymowy świętych pism. Jego imię jest związane z dwudziestoma sześcioma książkami dotyczącymi starożytnych jogicznych pism. Książki te zostały opublikowane w językach sanskryckim i bengalskim około wiek temu.
Nawet notatki i wzmianki Śri Lahiri Baby miały głęboką wartość. Swami Śrijukteswar powiedział kiedyś: „Mój mistrz często mówił w sposób symboliczny podając znaczenie pism w streszczonej postaci. W większości jego wypowiedzi pozostawały pod wpływem języków hindi i urdu, i jako takie były notowane przez jego uczniów. Odpowiadał również na pytania uczniów pisząc do nich listy, w których przedstawiał znaczenie pism.”
Aczarja Panczanan Bhattaczarja* napisał:
„Ciało i umysł są współzależne od siebie i przyczynowo powiązane w taki sposób, iż wygoda jednego oznacza wygodę drugiego, a gdy jedno ma kłopoty, to i drugie również. Wycisz swój umysł, a dostrzeżesz, że i aktywności ciała są wyciszone. Kontroluj czynności ciała, a poczujesz, że i umysł pozostaje pod kontrolą. Kontrola i regulacja aktywności ciała i umysłu jest możliwa dzięki jodze. Dla tych, którzy są zainteresowani i podążają ścieżką jogi, Jogasutry Patandżalego służą ogromną pomocą.”
Dobitna cecha Jogasutr Patandżaliego
Jogasutry dzielą się na cztery części, które kolejno są zatytułowane:
1. samadhi pada
2. sadhana pada
3. wibhuti pada
4. kaivalja pada
Pada oznacza w sanskrycie „stopa”, „ćwierć”, „promień światła”. Kolejne części Jogasutr zawierają po 51, 55, 56 i 33 sutr, co łącznie daje 195 sutr .
W pierwszej padzie wyjaśniony jest cel jogi, druga podkreśla praktyczne aspekty jogi, trzecia opisuje koncentrację, medytację i realizację wraz objaśnieniem mocy jogicznej. Czwarta, końcowa część mówi o wyzwoleniu, niezależności i urzeczywistnieniu.
Obecna próba interpretacji
Wiele jest interpretacji Jogasutr Patandżaliego. Ta obecna próba opiera się na sutrach w interpretacji Śri Śri Lahiri Mahasaji i podaje ich metaforyczne znaczenie. Bez wątpienia będzie ona pomocna w szczególności dla krijawanów**, jak również dla wszystkich innych czytelników. Chociaż jest niezmiernie trudno przedstawić w pełni obszerne pismo, które jest napisane w klasycznym sanskrycie, nasze starania dążyły do tego, by zaprezentowana treść była prosta i zrozumiała. Należy jednak na zawsze zachować w pamięci naukę Śri Śri Gurudewy, Baby Hariharanandy: „Uncja praktyki jest warta więcej, niż tony teorii”. Przedstawione tu objaśnienie Jogasutr w świetle Krija Jogi zawiera nauki wspaniałego Mistrza, Paramahamsy Hariharanandy.
Samadhi Pada – Część Pierwsza: Koncentracja
Sutra 1
atha yoga-anushasanam
Tłumaczenie
Oto dyscyplina jogi
Komentarz Śri Śri Lahiri Baby
Następnie wyjaśnia się, czym jest joga. Poprzez całkowite uspokojenie myśli (intelektu), osoba utrzymuje umysł całkowicie zaabsorbowany w „punkcie-atomie” (bindu), jak niewinna (czysta) osoba nieustannie koncentruje się na „gwieździe”. Uzyska się wtedy spontaniczny stan samadhi. Kiedy jest się w pełni pochłoniętym w jednej myśli, jest to samprajnata, a gdy jest się całkowicie pozbawionym myśli, to jest to asamprajnata.
Metaforyczne objaśnienie
Aforyzm ten składa się z trzech słów: atha, joga i anushasanam. Atha jest słowem, które jest użyte we wszystkich trzech księgach sutr opisanych na wstępie.
atha atah bhakti vyakshasyamah
„Teraz wyjaśnimy [naświetlimy czym jest] poświęcenie (boska miłość)”
– Narada Bhakti Sutra, sutra 1
atha atah brahma jijnasa
„Zatem dlatego pytanie o Brahmę, Absolut”
– Brahma Sutra, sutra 1
Dlaczego każde z tych pism rozpoczyna się słowem „atha”? Atha ma sześć znaczeń: 1. pomyślność, 2. pytanie, 3. inicjacja, 4. następnie, 5. kwalifikacja, 6. obietnica.
Ludzie zazwyczaj uważają, że słowo atha oznacza pamiętanie o Bogu, który daje pomyślność w chwili rozpoczęcia pracy. Myślą więc, że jest to wezwanie, inwokacja do Boga. Jednak pomyślność ta jest związana z ośrodkiem podstawy – czakrą muladharą. Poprzez praktykę jogi należy uzyskać pomyślność w życiu.
Drugim znaczeniem „atha” jest „pytanie”. Ogólne wyjaśnienie „atha” rozpoczyna się pytaniem: „Czym jest joga?” Cała księga objaśnia jogę w każdym jej aspekcie. „Atha” użyte jest tu w drugiej czakrze (swadhisthana) wraz z pytaniem: „Czy ludzie naprawdę pragną świadomości Boga w życiu codziennym, czy nie?”
Trzecie znaczenie to karyarambha – „inicjacja wysiłku”. W ten sposób objaśnienie jogi rozpoczyna się od pierwszego aforyzmu. Prawdziwe znaczenie jest takie, że ośrodek pępka jest centrum energii nazywanym czakrą nabhi i praktyka duchowa rozpoczyna się z tego centrum.
Czwartym znaczeniem słowa „atha” jest „następnie”. Gdy przekroczy się czakrę nabhi i z czystością i miłością dojdzie do ośrodka serca, wtedy pragnie się poznać atha kim – „co następnie?”. Jest to stan samobadania.
Piąte znaczenie „atha” – „kwalifikacja”. Przekroczywszy skłonności ośrodka serca dochodzi się do ośrodka szyi i wykracza powyżej, po czym jest się wykwalifikowanym aspirantem duchowym. Posiada się wtedy odpowiednie kwalifikacje, by odczuwać, pojmować i realizować jogę.
W skrócie, słowo „atha” posiada sześć znaczeń: mangala (pomyślność), prashma (pytanie), karyarambha (inicjacja), anantara (następnie), adhikara, (kwalifikacja/prawo), pratijna (obietnica), które to znaczenia odnoszą się do sześciu czakr, począwszy od muladhary (ośrodka podstawy), a skończywszy na czakrze ajna – ośrodku Duszy.
Drugim słowem pierwszej sutry jest „joga”. „Joga” w sanskrycie ma wielorakie konotacje i znaczenia, i w sumie ma 31 różnych zastosowań. Jednak duchowe znaczenie należy wiązać ze słowem „jarzmo”: jednoczyć lub być w stanie jedności – jedności ciała i Duszy, indywidualnej jaźni z Jaźnią Najwyższą. Tak jak jedność dwóch kabli w obwodzie elektrycznym umożliwia przepływ prądu, tak jedność wcześniej wspomnianego dwojga – ciała i Duszy, jaźni indywidualnej z Jaźnią Najwyższą – zapewnia boskie życie.
Chociaż ten stan jedności nieustannie istnieje w każdym człowieku, ignorancja powstrzymuje go od urzeczywistnienia tej stałej jedności. Podobnie jak nitka, która scala razem nawleczone koraliki różańca, tak oddech łączy ze sobą ciało i Duszę. Gdy dzięki łasce Guru i błogosławieństwu Boga, poznaje się naukę kultywowania Duszy usuwającą wszelkie nieczystości umysłu, wówczas nieustannie odczuwa się prawdę.
Trzecim i ostatnim słowem tego aforyzmu jest anushasana, co oznacza pouczenie, dyscyplinę lub nauki. Urzeczywistniony Mistrz naucza ucznia, by poddał dyscyplinie swój umysł i zmysły i pokierował je na ścieżkę percepcji wewnętrznej rzeczywistości.
Rozsądny poszukiwacz (sadhaka) powinien w ciszy, szczerze i starannie postępować według nauki mistrza i praktykować jego wskazówki w swoim codziennym życiu. Joga jest życiem, gdyż jedność ciała i Duszy jest życiem. Celem jogi jest zaprowadzenie człowieka do życia boskiego – joga umożliwia pokonanie wszystkich ludzkich ograniczeń i wyjście ponad sferę niepokoju życia oraz wejście w życie wewnętrznego pokoju i wyciszenia.
W istocie można powiedzieć, że uczeń, poprzez swą naukę u urzeczywistnionego mistrza, powinien starać się zdyscyplinować swój ekstrawertyczny umysł i zmysły, i w większym stopniu skierować je ku prawdzie. W rzeczywistości joga jest dyscypliną. Niezdyscyplinowane osoby nie są w stanie cieszyć się prawdziwym pięknem jogi, które w gruncie rzeczy już w nich jest, a którego nie są świadomi.
Ci, którzy podążają za urzeczywistnionym mistrzem i jego naukami, i praktykują technikę taką jak na przykład Krija Joga, mogą prawdziwie nieustannie cieszyć się stanem jogi.
—
* Aczarja Panczanan Bhattaczarja był jednym z najbardziej zaawansowanych uczniów Śri Śri Lahiri Baby. Publikacje i nauki swojego Gurudewy wydał nakładem organizacji Arya Mission Institution.
** krijawan – praktykujący Krija Jogę
Artykuł opublikowany za zgodą Stowarzyszenia Krija Jogi.